โรคหัวใจขาดเลือด(Ischemic heart disease, IHD) 

หรือโรคหลอดเลือดแดง โคโรนารี (Coronary artery disease, CAD) หมายถึง โรคที่เกิดจากหลอดเลือดแดง ที่เลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจตีบหรือตัน ซึ่งส่วนใหญ่เกิดจากไขมันและเนื้อเยื่อสะสมอยู่ในผนัง ของหลอดเลือด มีผลให้เยื่อบุผนังหลอดเลือดชั้นในตำแหน่งนั้นหนาตัวขึ้น ผู้ป่วยจะมี อาการและอาการแสดงเมื่อหลอดเลือดแดงนี้ตีบร้อยละ50 หรือ มากกว่าอาการสำคัญ ที่พบได้บ่อยเช่น อาการเจ็บเค้นอก ใจสั่น เหงื่อออก เหนื่อยขณะออกแรง เป็นลม หมดสติหรือเสียชีวิตเฉียบพลัน สามารถแบ่งกลุ่มอาการทางคลินิกได้2 กลุ่ม คือ 

ภาวะเจ็บเค้นอกคงที่ (Stable angina) และ ภาวะหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน (Acute coronary syndrome) ภาวะเจ็บเค้นอกคงที่ (stable angina) หรือ ภาวะเจ็บเค้นอกเรื้อรัง (chronic stable angina) หมายถึง กลุ่มอาการที่เกิดจากโรคหัวใจขาดเลือดเรื้อรัง (chronic ischemic heart disease) โดยผู้ป่วยจะมีอาการเจ็บเค้นอกเป็นๆ หายๆอาการไม่รุนแรง ระยะเวลาครั้งละ3-5 นาทีหายโดยการพักหรืออมยาขยายเส้นเลือดหัวใจเป็นมานาน กว่า 2 เดือน 

ภาวะหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน (Acute coronary syndrome, ACS) หมายถึง กลุ่มอาการโรคหัวใจขาดเลือดที่เกิดขึ้นเฉียบพลัน ประกอบด้วยอาการที่สำคัญ คือ เจ็บเค้นอกรุนแรงเฉียบพลัน หรือเจ็บขณะพัก (Rest angina) นานกว่า 20 นาทีหรือ เจ็บเค้นอกซึ่งเกิดขึ้นใหม่ หรือรุนแรงขึ้นกว่าเดิม

หมายถึงภาวะหัวใจล้มเหลวที่แสดงอาการอย่าง รวดเร็ว อาจเป็นการแสดงอาการครั้งแรก (de novo heart failure) หรือการทรุดหนักลง (decompensation) ของผู้ป่วย ภาวะหัวใจล้มเหลวเรื้อรังเดิม ซึ่งอาจเป็นความผิดปกติได้หลายระบบไม่จำกัดเพียงระบบหัวใจและหลอดเลือด มีสาเหตุจาก 

– โรคหลอดเลือดหัวใจเฉียบพลัน 

– ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ เช่น หัวใจเต้นช้าหรือเร็วผิดปกติ 

– กลไกการไหลเวียนของเลือดผิดปกติเฉียบพลัน เช่น ผนังหัวใจทะลุ ลิ้นหัวใจรั่วเฉียบพลัน ลิ้นหัวใจเทียมขัดข้อง 

– โรคหัวใจใด ๆ ที่ทรุดลงตามการดำเนินโรค เช่น โรคลิ้นหัวใจตีบหรือรั่วเรื้อรัง 

– ภาวะความดันโลหิตสูงวิกฤติ กล้ามเนื้อหัวใจอ่อนแรงจากความเจ็บป่วยอื่น ๆ 

– หลอดเลือดปอดอุดตันเฉียบพลัน

ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะชนิด Atrial fibrillation (AF)

ผู้ป่วย AF อาจไม่มีอาการ หรือมาพบแพทย์ด้วยอาการดังต่อไปนี้ได้แก่ ใจสั่นเหนื่อยง่าย เป็นๆ หายๆ เหนื่อยขณะออกกำลัง ความสามารถในการออกกำลัง กายลดลง ผู้ป่วยอาจมีอาการรุนแรงถึงขั้นเป็นลมหมดสติ สามารถแบ่งสาเหตุได้ดังนี้ 

– เป็นผลจากโรคหัวใจและหลอดเลือด (cardiovascular disease) เช่น โรค ลิ้นหัวใจ โรคกล้ามเนื้อหัวใจ โรคหัวใจขาดเลือด ภาวะความดันโลหิตสูง 

– เป็นผลจากโรคของระบบอื่น (non-cardiovascular disease) เช่น โรค ต่อมไทรอยด์เป็นพิษ โรคถุงลมโป่งพอง ภาวะการติดเชื้อในกระแสเลือด ภาวะหลัง ผ่าตัด 

– ไม่ทราบสาเหตุ (Idiopathic)

ที่มา : แนวทางเวชปฏิบัติในการดูแลผู้ป่วยโรคหัวใจขาดเลือดในประเทศไทย ฉบับปรับปรุง ปี 2557, แนวทางเวชปฏิบัติเพื่อการวินิจฉัยและการดูแลรักษาผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลว พ.ศ. 2562, แนวทางเวชปฏิบัติสำหรับดูแลผู้ป่วยภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะชนิด atrial fibrillation (AF) ในประเทศไทย